Faktura VAT marża: co to jest, jak działa i kiedy ją stosować? [Przewodnik 2026]

Faktura VAT marża to szczególny rodzaj dokumentu sprzedaży, w którym VAT naliczany jest tylko od marży, czyli zysku sprzedawcy. Stosują ją m.in. komisy samochodowe, sprzedawcy używanych towarów czy biura podróży. Ten sposób rozliczenia pozwala obniżyć podatek, ale wymaga znajomości konkretnych zasad.

W tym przewodniku dowiesz się:

• Czym jest faktura VAT marża, jak działa i czym różni się od zwykłej faktury VAT
• Kto może z niej korzystać i na jakich warunkach
• Jak ją poprawnie wystawić i zaksięgować
• Czy procedura VAT marża się opłaca (wady i zalety)

Sprawdź naszą integrację z systemami księgowymi – uprość obsługę faktur, zmniejsz ryzyko błędów i działaj efektywniej!

Co to jest faktura VAT marża?

Faktura VAT marża (często określana jako FV marża) to typ dokumentu sprzedaży, w którym podatek VAT naliczany jest nie od całej kwoty transakcji, lecz tylko od różnicy między ceną sprzedaży a ceną zakupu towaru lub usługi (czyli od zysku sprzedawcy, tzw. marży).

W praktyce oznacza to, że sprzedawca odprowadza znacznie niższy VAT niż przy standardowych zasadach opodatkowania. Procedura ta zapobiega podwójnemu opodatkowaniu, zwłaszcza przy sprzedaży towarów używanych, które wcześniej zostały już objęte podatkiem VAT, np. w przypadku komisów samochodowych.

VAT marża pozwala opodatkować jedynie faktyczny zarobek pośrednika, a nie całą wartość towaru.

[Przykład] Gdyby komis samochodowy, kupując auto od osoby prywatnej, musiał przy sprzedaży naliczyć 23% VAT od całej wartości pojazdu, cena stałaby się niekonkurencyjna na rynku. Procedura VAT marża rozwiązuje ten problem, ponieważ podatek naliczany jest tylko od wartości dodanej, czyli zarobku pośrednika.

Obejrzyj poniższe wideo i dowiedz się, jak poprawnie wyliczyć marżę.

Kto i kiedy może stosować procedurę VAT marża?

Procedura VAT marża nie jest dostępna dla wszystkich podatników. Ustawa o VAT określa zamknięty katalog sytuacji, w których można ją zastosować. W przypadku sprzedaży towarów kluczowe jest to, w jaki sposób zostały one nabyte.

Z procedury VAT marża mogą korzystać podatnicy dokonujący m.in.:

• Dostaw towarów używanych, takich jak samochody, sprzęt elektroniczny, telefony czy odzież.
• Świadczenia usług turystycznych, gdy organizator działa we własnym imieniu, ale nabywa usługi od innych podmiotów.
• Dostaw dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków.

Jednak samo prowadzenie jednej z tych działalności nie wystarczy. Jak wspomniano, kluczowy jest sposób nabycia towaru.

Zgodnie z przepisami, procedura VAT marża może być stosowana tylko wtedy, gdy towar został kupiony od:

• Osoby fizycznej lub prawnej, która nie jest podatnikiem VAT.
• Podatnika VAT, jeżeli sprzedaż była zwolniona z VAT, np. z powodu limitu obrotów.
• Innego podatnika, który przy sprzedaży również stosował procedurę VAT marża.
• Podatnika z innego kraju UE, który przy jego dostawie stosował procedurę marży lub był zwolniony z VAT.

Procedura VAT marża dotyczy wyłącznie towarów, przy których zakupie nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

VAT marża w praktyce: najczęstsze przypadki

Sprawdź, jak VAT marża działa w trzech głównych obszarach jej zastosowania.

Sprzedaż towarów używanych (samochody, telefony, elektronika)

Zacznijmy od najczęstszego sposobu wykorzystania faktury VAT marża, czyli sprzedaży towarów używanych. Najłatwiej zrozumieć zasady tej procedury na praktycznym przykładzie.

[Przykład] Wyobraźmy sobie komis samochodowy, który kupuje używane auto od osoby prywatnej na podstawie umowy kupna-sprzedaży za 25 000 zł. Po przygotowaniu pojazdu do sprzedaży komis sprzedaje go klientowi za 30 000 zł.

Oto jak wygląda rozliczenie podatku krok po kroku:

• Obliczenie marży brutto: różnica między ceną sprzedaży a ceną zakupu:
  30 000 zł − 25 000 zł = 5 000 zł
• Obliczenie podatku VAT: podatek liczony jest od marży brutto metodą „w stu”. Przy stawce 23%:
  (5 000 zł × 23) / 123 = 934,96 zł → tyle podatku komis musi odprowadzić do urzędu skarbowego.
• Obliczenie marży netto (podstawy opodatkowania):
  5 000 zł − 934,96 zł = 4 065,04 zł

Gdyby komis stosował zasady ogólne, VAT od sprzedaży wyniósłby ponad 5 600 zł. Różnica jest więc znacząca i pozwala zachować konkurencyjność cenową.

Świadczenie usług turystycznych

W branży turystycznej procedura VAT marża jest obowiązkowa dla organizatorów turystyki (biur podróży), którzy działają we własnym imieniu, a pakiet wycieczki tworzą z usług nabytych od innych podmiotów (tzw. usług obcych) świadczonych dla bezpośredniej korzyści turysty.

Do takich kosztów zalicza się m.in.:

• Noclegi
• Transport
• Wyżywienie
• Bilety wstępu kupione od zewnętrznych dostawców

Marżą jest różnica między ceną pakietu a sumą kosztów tych usług obcych. Jeśli biuro podróży świadczy również usługi własne (np. transport własnym autokarem), musi je wyodrębnić i opodatkować na zasadach ogólnych. Na fakturze należy umieścić adnotację: „procedura marży dla biur podróży”.

Usługi wykonywane poza terytorium Unii Europejskiej objęte są stawką 0% VAT, o ile biuro posiada odpowiednią dokumentację.

Handel dziełami sztuki, antykami i przedmiotami kolekcjonerskimi

W tej branży również stosuje się procedurę VAT marża, jednak od 2025 roku obowiązują istotne zmiany, które będą aktualne także w 2026 roku. Zgodnie z nowymi przepisami, procedury marży nie można stosować, jeśli przy imporcie dzieła sztuki, antyku lub przedmiotu kolekcjonerskiego, albo przy jego nabyciu od twórcy, zastosowano obniżoną stawkę VAT, np. 8%.

W praktyce oznacza to, że galeria sztuki, która sprowadzi obraz z zagranicy i zapłaci 8% VAT od importu, przy jego odsprzedaży musi zastosować zasady ogólne, czyli 23% VAT od pełnej ceny, z możliwością odliczenia wcześniej zapłaconego podatku. Stawka VAT od marży w tej branży nadal wynosi 23%.

Faktura VAT marża a zwykła faktura VAT: najważniejsze różnice

Faktura marża a VAT: to częste zapytanie przedsiębiorców. Aby lepiej zrozumieć specyfikę faktury marża, warto porównać ją ze standardową fakturą VAT. Kluczowe różnice dotyczą podstawy opodatkowania oraz prawa do odliczenia podatku przez nabywcę.

Poniższa tabela w prosty sposób pokazuje najważniejsze różnice między tymi dokumentami.

Co faktura VAT marża oznacza dla kupującego?

Przedsiębiorca, który kupuje towar lub usługę na podstawie faktury VAT marża, nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.

Dzieje się tak, ponieważ na fakturze VAT marża nie wykazuje się ani stawki, ani kwoty VAT. Podatek jest wliczony w marżę sprzedawcy i stanowi jego zobowiązanie wobec urzędu skarbowego. Kupujący nie ma więc od czego odliczyć VAT naliczonego.

W praktyce dla kupującego przedsiębiorcy oznacza to, że cała kwota brutto z faktury stanowi koszt uzyskania przychodu. Przedsiębiorca może zaliczyć ją do kosztów firmowych i w ten sposób obniżyć podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednak nie odzyska żadnej części podatku VAT.

Z tego powodu zakupy na fakturę VAT marża są mniej korzystne dla czynnych podatników VAT niż faktury wystawiane na zasadach ogólnych (standardowe faktury pozwalają na pełne odliczenie).

Podatek VAT to istotna kwestia, zwłaszcza w transakcjach między firmami (B2B).

Sprawdź nasze artykuły:

• VAT OSS w e-commerce
• VAT w Czechach

Jak wystawić fakturę VAT marża?

Faktura vat marża wzór to kolejne popularne zapytanie przedsiębiorców. Wystawienie faktury VAT marża nie jest skomplikowane, ale należy pamiętać o kilku istotnych elementach niezbędnych dla jej poprawności.

Lista elementów obowiązkowych na fakturze VAT marża:

1. Data wystawienia oraz (jeśli inna) data sprzedaży.
2. Kolejny numer faktury.
3. Dane sprzedawcy i nabywcy: nazwy/imiona i nazwiska, adresy, NIP nabywcy – obowiązkowy, jeśli nabywcą jest podatnik VAT (B2B).
4. Nazwa towaru/usługi (jednoznaczna identyfikacja).
5. Miara i ilość towarów / zakres wykonanych usług.
6. Kwota należności ogółem (bez wyszczególnienia netto, stawki i kwoty VAT).
7. Obowiązkowa adnotacja informująca o zastosowaniu procedury marży, odpowiednia do rodzaju transakcji, np.: „procedura marży – towary używane”, „procedura marży dla biur podróży”, „procedura marży – dzieła sztuki”, „procedura marży – przedmioty kolekcjonerskie i antyki”.

Na fakturze VAT marża nie wykazuje się ceny jednostkowej netto, wartości sprzedaży netto, stawki ani kwoty VAT.

Mini-wzór w skrócie (układ pól):

• Sprzedawca • NIP • Adres
• Nabywca • (NIP – jeśli B2B) • Adres
• Numer faktury • Data wystawienia • Data sprzedaży
• Nazwa towaru / usługi • Ilość / miara
• Kwota należności ogółem
• Adnotacja: „procedura marży – …”

Używasz Base.com? Zobacz, jak w 3 krokach wystawić fakturę VAT marża w naszym systemie. Przygotowaliśmy dla Ciebie szczegółową instrukcję w naszej sekcji Pomocy.

Zobacz instrukcję krok po kroku.

Księgowanie faktury VAT marża: o czym trzeba pamiętać?

Prawidłowe księgowanie faktury VAT marża wymaga od sprzedawcy prowadzenia dodatkowej ewidencji. Nie wystarczy samo zarejestrowanie przychodu. Podatnik musi prowadzić rejestr umożliwiający powiązanie ceny zakupu z ceną sprzedaży dla każdego towaru lub usługi. Tylko w ten sposób można prawidłowo obliczyć marżę i należny podatek.

W Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów (KPiR) przychód ze sprzedaży ujmuje się w kolumnie 7 „Wartość sprzedanych towarów i usług”. Kwotą przychodu jest marża pomniejszona o należny VAT (czyli marża netto).

Z kolei w pliku JPK_V7 transakcje w procedurze marży oznacza się odpowiednimi kodami, np.:

• MR_UZ: dla towarów używanych
• MR_T: dla usług turystyki

Prowadzenie takiej ewidencji bywa czasochłonne, dlatego warto korzystać z oprogramowania księgowego, które automatyzuje obliczenia i ogranicza ryzyko błędów.

Czy procedura VAT marża się opłaca? Wady i zalety w pigułce

Decyzja o stosowaniu procedury VAT marża to strategiczny wybór, który ma swoje plusy i minusy: zarówno dla sprzedawcy, jak i kupującego.

Zalety dla sprzedawcy:

• Niższy podatek VAT: podatek liczony tylko od marży, co obniża zobowiązania podatkowe i zwiększa rentowność.
• Większa konkurencyjność cenowa: możliwość oferowania niższych cen klientom detalicznym (B2C).
• Prostsza faktura: mniej danych do wypełnienia.

Wady dla sprzedawcy:

• Brak prawa do odliczenia VAT: nie można odliczyć podatku od zakupu towaru sprzedawanego w tej procedurze.
• Dodatkowe obowiązki ewidencyjne: konieczność prowadzenia dokładnego rejestru zakupów i sprzedaży.
• Mniejsza atrakcyjność dla firm (B2B): oferta mniej korzystna dla nabywców, którzy chcą odliczyć VAT.

Dla kupującego

Zalety (głównie dla konsumenta):

• Niższa cena zakupu: atrakcyjniejsza cena zakupu dzięki niższemu obciążeniu VAT po stronie sprzedawcy.

Wady (głównie dla przedsiębiorcy):

• Brak możliwości odliczenia VAT: zwiększa realny koszt zakupu dla czynnych podatników VAT.
• Cała kwota brutto w kosztach: można ją ująć w kosztach firmowych (niższy podatek dochodowy), ale nie rekompensuje to braku odliczenia VAT.

Base.com to skuteczne narzędzie do zarządzania sprzedażą w jednym miejscu – dedykowane zarówno dla startujących, jak i rozwijających się oraz dużych biznesów.

Zobacz poniższe wideo o dodawaniu integracji księgowych w systemie Base.

Faktura VAT marża: najczęstsze pytania (FAQ)

Czy na fakturze VAT marża musi być NIP nabywcy?

Jeśli nabywcą jest inny podatnik (czyli przedsiębiorca), na fakturze VAT marża — podobnie jak na zwykłej fakturze VAT — musi widnieć jego numer NIP. To standardowy wymóg przy dokumentowaniu transakcji między firmami.

Co jeśli marża jest ujemna?

Zdarza się, że towar zostanie sprzedany za cenę niższą niż cena zakupu, co powoduje powstanie ujemnej marży. W takiej sytuacji podstawa opodatkowania i należny podatek VAT wynoszą zero: nie można wykazać w deklaracji wartości ujemnej.

Transakcję taką należy jednak wykazać w części ewidencyjnej pliku JPK_V7, natomiast nie uwzględnia się jej w części deklaracyjnej, służącej do obliczenia podatku do zapłaty.

Czy mogę zrezygnować ze stosowania procedury marży?

Tak. W przypadku handlu towarami używanymi oraz dziełami sztuki stosowanie procedury VAT marża jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Podatnik może z niej zrezygnować i opodatkować sprzedaż na zasadach ogólnych.

Jednak w praktyce taka decyzja rzadko jest opłacalna, ponieważ oznacza konieczność naliczenia 23% VAT od całej ceny sprzedaży, bez prawa do odliczenia podatku przy zakupie (bo nie wystąpił). Może to mieć sens jedynie wtedy, gdy towar sprzedawany jest firmie, dla której ważne jest odliczenie VAT, i która jest gotowa zapłacić wyższą cenę brutto.

Warto pamiętać, że wraz z wprowadzeniem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) proces wystawiania wszystkich faktur, w tym VAT marża, zostanie ustandaryzowany. W przypadku transakcji zagranicznych należy również pamiętać o konieczności weryfikacji w systemie VIES. Procedura marży nie zwalnia też z obowiązku stosowania odpowiednich kodów GTU, jeśli sprzedawany towar im podlega.

[Ważne] Informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i służą celom informacyjnym – nie stanowią indywidualnej porady prawnej ani biznesowej. W razie wątpliwości skonsultuj się z księgowym lub biurem rachunkowym.

Dodatkowe źródła

Faktura VAT marża: kiedy można ją wystawić?
Zmiana zasad stosowania procedury VAT marża
Jakie są rodzaje faktur?
VAT marża w turystyce
Jak wykazać w pliku JPK V7 sprzedaż VAT marża
Sprzedaż środka trwałego z ujemną marżą